200 Yıl Sonra Bir İlk Sındırgı’da Kök Boya Bahçesi Kuruldu
Salı, 31 Mayıs 2022
200 Yıl Sonra Bir İlk Sındırgı’da Kök Boya
Bahçesi Kuruldu
Türkiye’de Bir İlk Gerçekleşti, Sındırgı Doğal
Boya Merkezi Olacak
3000 yıllık bir kültüre sahip, doğal
kök boya ve yünden üretilen Dünya’ca ünlü Sındırgı Yağcıbedir Halıları geleceğe
ışık tutmaya devam ediyor. Sanayi Bakanlığı destekleriyle Balıkesir Büyükşehir
Belediyesi Çiftçi Eğitim merkezinde üretilen kök boya fideleri yıllar sonra
Balıkesir’in Sındırgı ilçesinde toprakla buluştu.
Coğrafi işareti Sındırgı Belediyesine
ait Yağcıbedir halıları her deseninde ayrı bir hikâyeyi barındırdığı gibi
doğallığıyla da ilçenin geleceğine yön veriyor. Yağcıbedir halılarının yün
iplerini boyamak için kullanılan bitkilerin 1800’lü yıllarda kök boya
bahçelerinde yetişmesine rağmen son zamanlarda unutulmaya yüz tutan kültür
yeniden hayat buluyor.
Kökboyanın yapımının zor olması,
otların temin sıkıntısı ve ilmini bilenlerin sayısının azalması son yıllarda
kullanımını da azalttı. Bu kültürü, doğal ve sağlıklı üretimin gelecek nesillere
aktarılması, yaygın halde kullanılması adına harekete geçen Sındırgı Belediyesi
kök boya bahçelerinin yeniden kurulması, kullanım alanlarının
yaygınlaştırılması adına Sındırgı Belediyesi Strateji Geliştirme Müdürlüğünce hazırlanan
“ Sındırıg Doğal Boya ve Tekstil İnovasyon Merkezi” projesi Sanayi ve
Tekonoloji Bakanlığı tarafından kabul görmüş, bu kapsamda Kocabey kırsal
mahallesinde 128 dönümlük bir alanda doğal boya yapımında kullanılan kök
boya, çivit otu, muhabbet çiçeği ve
boyacı papatyası bitkileri ekildi. Doğada kendiliğinden yetişen bitkilerin
toplanması güç ve seri üretime yeterli olmaması nedeniyle eski yıllarda
gerçekleşen kök boya tarlaları yeniden oluşturuluyor.
Ana renkler olan ve Dünya geleninde ün
salmış Türk kırmızı, sarı ve mavi bu bitkilerin kökleri kullanılarak Sındırgı
Belediyesi ve işbirliği firmalarca kurulan boya damıtma tesisinde elde
edilecek.
Kıraç toprakların değerlendiği
Türkiye’de bir ilki teşkil eden proje kapsamında bitkilerin toprakla
buluştuğunu belirten Ziraat Mühendisi Mine Pakkaner “Bugün burada önemli bir iş
için bulunuyoruz. Sındırgı da doğal boya
tekstil ve inovasyon projesinde çok mühim bir gün. Çünkü bugün boya bitkileri
toprakla buluşuyor. Burada ülkedeki en büyük proje gerçekleşiyor. Boya
bitkilerinin kültüre alınması söz konusu. Her zaman doğadan toplanan boya
bitkilerinde standardizasyonu yakalamanın ve üretimi sürdürülebilir kılmanın
yolu bunun kültüre alınmasıydı. Ve dünyada da ilk örneği, Türkiye’de zaten
başka bir örneği yok. Çok önemli bir proje. Sındırgıya boya bitkileri geri
dönüyor. Neden çünkü Osmanlı kayıtlarına baktığımızda aslında Sındırgı’da boya
bitkilerinin kültüre alınmış olduğunu görüyoruz. Tekrar, yeniden efendim bu
kıraç topraklarda boya bitkileri geri dönüyor. Yerini alıyor. “ dedi.
Katma değeri yüksek olan ve ihracatı
yapılabilen bitkilerle doğal kök boyada ana renklerin elde edileceğini her
alanda kullanılabileceğini belirten Prof. Dr. Recep Karadağ “ Bugün ki yapılan
dikimde 4 tane bitki dikildi burada. En önemli bitkilerden birisi kök boyadır.
Kök boyanın aslında Osmanlı’da önemli bir yeri vardır. Çünkü Türk kırmızısı
olarak dünyada nam salmış olan boyamanın elde edildiği bitkidir. Bu nedenle
katma değeri yüksek olan ve bugün ihracatı yapılabilen, özellikle Avrupa’ya ve
aranan bir bitkidir. Bunlar tekstil, gıda, kozmetik, ilaç sanayi hemen hemen
her alanda kullanılmaktadır. Kök boya, Latincesi Rubia
tinctorum, Çivit otu İsatis tinctoria, muhabbet çiçeği Reseda lutea ve boyacı
papatyası dediğimiz Cota tinctoria ekildi. Bu 4 bitkiyle birlikte bütün
renkleri elde edebiliyorsunuz. Yani biliyorsunuz bu 4 renkte sarı, kırmızı ve
mavi karışımı oluyor. Çivit otundan mavi, muhabbet çiçeği ve papatyadan sarı,
kök boyadan kırmızı elde ediyorsunuz. Karışımlarıyla da bütün renk tonlarını
elde edebiliyorsunuz. Dolayısıyla bütün renkleri buradan alacağız. “ dedi.
Bebek ve Çocuk Kıyafetlerinde de Doğal Kök
Boya Kullanılacak
Güney Marmara Kalkınma Ajansı’nda da 2
milyon 200 bin lira bütçe ile kabul gören “ Sındırgı Doğal Boya ve İnavosyon
Merkezi “ projesi kapsamında kurulacak Yağcıbedir halılarının iplerini boyamak
ve jeotermalle birlikte dev kazanlarda boya kültürünü aktaracak kök boya
bahçelerinin yanında, bebek ve çocuk kıyafetlerinin üretimi için atölye
kurulacak. Pamuk ve yünler de doğal kök boya kullanılarak üretilerek sağlıklı
bir ürün ortaya çıkarılacak.
Tarıma ve İstihdama Katkı Sağlayacak
İhracata konu olacak kök boya
bitkilerinin özellikle su istemeyen kıraç arazilerde yetişmesi tarım alanında
çiftçilere de destek sağlayacak. Sındırgı genelinde üretin kök boya bitkileri
boya damıtma tesisinde işlenecek boya pigmenti ve kök boya haline getirilecek.
Kurulacak boya damıtma atölyesi, çocuk kıyafetleri tekstil atölyesi ile
özellikle kadın istihdamına da katkı sağlayacak.
İthalatın Yerini, İhracat Alacak, Sındırgı
Doğal Boya Üretim Merkezi Olacak
Tekstil, gıda, ilaç, kozmetik gibi
birçok sektörde kullanılan doğal boya pigmentleri ithal edilerek ülkemize
geliyor. Sındırgı ilçesinde kurulacak boya damıtma tesisinde ekilen kök boya
bitkilerinden elde edilecek boya pigmentleri hem yurt içi kullanıma sunulacak,
kapasite arttırıldıkça ihracata konu olacak. İstihdama katkı sağladığı gibi,
ülke ekonomisine de katkı sunacak proje ile doğal şehir unvanına sahip Sındırgı
ilçesi doğal boya ve tekstil merkezi halini alacak.
Yağcıbedir halısının kültürü ve
doğallığıyla her alanda geleceğe ışık tuttuğunu belirten, ülke ekonomisine,
tarıma ve istihdama katkı sunacak tarihi bir projeyi hayata geçirdiklerini
belirten Sındırgı Belediye başkanı Ekrem Yavaş “ Doğal Şehir
Sındırgı’da atalarımızın yıllar önce yaptığı, aslında yağcıbedir halısından da
kaynaklanan kök boya bitkilerini biz bugün tarlada ekmeye başladık. Aslında
tarihi bir ana şahitlik ediyoruz. İnsanın en çok ihtiyacı olan şey bir yeme
içme iki giyinme ihtiyacını da elbisesini yaparken mutlaka boya yapması
renklendirmesi gerekiyor. Bunu biz çoğunlukla ithal olarak yurt dışına
alıyoruz. Yağcıbedir halısı bize ilham kaynağı oldu. Onda da kullanılan
boyaları aslında biz nasıl üretebiliriz kök boya olarak aslına sadakatle nasıl
bir iş yapabiliriz diye çalışırken bir proje geliştirdik. Sanayi Bakanlığına sunduğumuzda da bununla
alakalı ciddi manada destek aldık. O destekle beraber ilgili firmalarla İlgili
firmalarla görüşerek 0-6 yaş grubundaki çocukların kıyafetlerini boyayabilecek
bir atölye yapabilmek ve yağcıbedir halısında kullanılan renklerin boyalarını boyar
bitkilerini yetiştirmeyi planladık bence çok önemli bir hadise. Çünkü yurt
dışına bir sürü para veriyoruz bununla alakalı ve bu
Bence çok önemli
bir hadise çünkü yurtdışına bir sürü para veriyoruz bunla alakalı. Ve bunlar
hem ülkemizde kalmış olacak. Hem bölge halkına bir istihdam sağlanacak, hem de
coğrafi işareti Sındırgı’ya ait olan bir yağcıbedir halısının boyalarını
orijinal bir şekilde üretme şansına sahip olacağız. Ve giyim sektöründe bir
boya sektöründe biz de varız diyeceğiz. Belki Türkiye’nin bir merkezi olacak.
Bugün 128 dönüm de başlayan bir ekimimiz inşallah Sındırgı’nın farklı yerlerine
yayılarak bir geçim kaynağına dönüşebilecek ve çiftçimize önemli bir desteği
sağlayabilecek bir iş haline dönüşebileceğini umut ediyoruz.
” Dedi.
İstihdama da Katkı Sağlayacak Proje Hayat
Bulacak
Bu projenin aynı zamanda
istihdama da katkı sağlayacağını belirten Sındırgı Belediyesi Strateji
Geliştirme müdürü Himmet Taşlıoğlu “ Güney Marmara Kalkınma Ajansı destekli sosyal gelişimi
destekleme projesi Sındırgı doğal boya inovasyon tekstil merkezi projesi. Projemiz kapsamında Sanayi ve Ticaret
bakanlığı desteklemeleri ile birlikte proje ortağımız Balıkesir Büyükşehir
Belediyesi, Balıkesir Üniversitesi, İstanbul Aydın Üniversitesi, İzmir Ekonomi
Üniversitesi'nden Dilek İmam hocamız, LC Waikiki proje ortağımız İzmir tarımsal
Kalkınma tarım teknolojileri desteklemektedir. İlçemizde tarımla alakalı doğal
boya üretimini yapmakla birlikte 0-6 yaş çocuk kıyafetleri dikilmesi için eski
mezbahan ın onarılarak orada boyama ünitesi yapacağız. Boya üreteceğiz ve orada
pigment üretim ile birlikte yeni bir istihdam olanağı sağlayacağız. Bilindiği
gibi pigment yurtdışından ülkemize gelmekte. Tekstil sektöründe birçok kimyasal
kullanılmakta. Bu çocuk kıyafetlerinde de, giydiğimiz kıyafetlerde de bize
zarar vermekte. Biz de dedik ki kıyafetlerimizi çocuklarımızı daha sağlıklı
büyütebilmek için doğal boyayla üretilmiş kıyafetler dikilsin ve çocuklarımız
sağlıklı bir şekilde büyüsün. Biz de dedik ki ilçemiz buna müsait bununla
alakalı doğal boya pigment ile üretelim ve aynı zamanda ekonomik atalım. Bu
kapsamda da bu bölgede 128 dönüm alanda da bunu dikeceğiz kökboyalarımızı
üreteceğiz ilçemizde birçok Kırsal alanda bunların yaygınlaşmasını
sağlayacağız. “dedi.